KÜLTEPE ASUR TİCARET KOLONİLERİ ÇAĞI SERAMİĞİ

      Asurların kurduğu büyük ticaret kolonileri karumların merkezi Kültepe’deki Karum’dur. Aynı zamanda diğer karumları yönetirdi. Kültepe, Anadolu’daki ilk yazılı tabletleri barındırması ve dünyanın ilk organize ticaret merkezi olmasıyla ön plana çıkmaktadır.
     Kültepe’deki Kaniş/Nesa ise Yakındoğuda seramik üreten seçkin bir merkezdir. Anadolu bu dönemde seramiğin bezeme ve yapımı bakımından zirveye ulaşmıştır. Sonrasında ise Eski Hitit dönemince kullanım görmüştür. Hitit seramiğinin de kökeni aslında Koloni Çağı seramikleridir.
     Koloni çağı seramiği aslında Hattiler ve Hititlerin ortak ürünüdür. Bu ortak yapım seramiği mutfak, kiler, depolar ve ölü hediyeleri olarak mezarlardan ele geçmiştir. Bir evde ihtiyaçtan fazla seramiğin de ele geçtiği bilinmektedir. Bunun da stoklanıp satışı yapılmak amacı güttüğü düşünülmektedir.
     Üretilen seramikler esasında birçok maden kabın taklidi niteliğindedir. Kaniş’e özel ir sürü kap vardır ve bunların eşi ya da benzeri Önasya’da görülmemiştir. (Sofra takımları, mutfak kapları, tahıl küpleri…) Bir Asurlunun evinde bulunan kaplarla o dönemde Anadolulunun evinde bulunan kaplar aynı yöresellikte imal edilmiştir. Hayvan ve insan kabartmaları az görülür.
      Üretilen seramiğin hızlı çarkta oluşan hamurundan tutun perdahı, astarı, süsleme tekniği ve biçim tekniğinin her biri Kaniş atölyelerine özgüdür. Kapların geneli parlak perdahlanmış ve ince veya kalın cidarlıdır. Seramiklerin çoğu tek renkli olup çok azı ise boya bezemelerine sahiptir. (Boya bezemeli seramikler Ib katından sonra üretilmiş olup tek renk seramikler dayanıklılığı sayesinde bütün Hitit dönemini geçirmiştir.)
     Asur Ticaret Kolonileri Seramiği’ni Kaniş karumunun II, Ia-b katlarında bulunan seramikler temsil etmektedir.
      En çok bulunan kaplar şu şekildedir;
gaga ağızlılar, yuvarlak, yonca ağızlılar, gaga ucu boğa biçimli, gagası süzgeçli ve kulba dönüktür. Aslında her ana tip kabın birçok alt tipi mevcuttur. Bu örnekler de Asur ticaret Kolonileri Çağı boyunca kullanılan en popular gaga ağızlı testi tipleridir.
Kullanılan diğer tip ve alt tipler ise;
- Çaydanlık-ibrikler (emzikleri süzgeçli sepet kulplu, kapağı kendinden olan ve delikli.)
- Meyvelikler (kulpsuz veya tek, çift, dört hatta altı yatay veya dikey kulplu olanlar…)
Çan şeklindeki meyvelikler de kendi içinde monokrom (tek renk), boya bezemeli ve ağız kenarında hayvan figürlüler olarak ayrılır.
- Hydria (boya bezemeli ve boya mezemesiz)
- Üç ayaklı vazolar (geometrik bezemeli ve monokrom)
     Seramiklerin çoğu mutfak kaplarıdır. Bunların içinde “signe royal” adı verilen mühür baskılı kaplar hydrialarda da görülür.
Ib katında kantharoslar ortaya çıkmıştır lakin M.Ö. 17. yy’IN sonunda önemini kaybetmişlerdir. Bu kantharoslar da madeni prototiplerin taklidindedir. Evlerde kullanılmasının yanı sıra mezarlara da bırakılmışlardır.
     II. Katta kazan benzeri kaplar bulunmuştur. Bu kaplar derin dört veya altı kulplu olabilmektedir. Bu kazan tarzı kapların bazıları kazı esnasında içlerinde tabletler veya kaplarla dolu şekilde ele geçmişlerdir.
Bu kazan tarzı kaplar gibi büyük çömleklerin çoğunun yukarı kısımları kırmızıastarlı ve yine parlak perdahlıdır. Dört dikey kulpun ikisi hayvan figürlü olup kapların kenarlarını ısırır şekilde tasvirlenmişlerdir. (kaniş biçimli küplerin boyutları ve biçimlri birbirinden farklıdır. Yani Hitit tapınaklarındakinin aksidir.)
     İki kabın birleşimiyle oluşan (yan yana iki kap) kaplara da rastlanılmıştır. Bunların adı çift kaplardır. Haliyle bu kaplar her birinde 1’er olmak üzere 2 emziklidirler. 2 emzikli kapların kullanımı zor olduğu için muhtemelen özel kullanım amaçlıdırlar. Hayvan veya insan figürleriyle bezenen nadir kaplardandırlar. Çift kapların hepsi koyu kırmızı astarlıdır. Cam gibi parlak perdahları vardır.
Günlük işlerde kullanılmayan başka bir kap ise sunaklardır. Bunlar Anadolu meyvelikleriden gelişmişlerdir. Kült objeleridir. Koloni Çağı seramik sanatının şaheserleri olarak kabul edilirler.
I. ve II.  katlarda mataralar bulunmuştur. Bunlar Suriye’den ithal edilmişlerdir. Boyalı ay da tek renkli olabilmektedirler. Mezarlara hediye olarak bırakılmışlardır. Aynı zamanda yiv ve çizgi bezelidirler.
     Kuze Suriye biçim bakımından bazı Koloni Çağı kaplarını etkilemiştir. Etkilenen kaplar aslında Anadolu tekniği ile yapılmış Kuzey Suriye biçimli yerli taklit kaplardır.
     II. yapı katında ait Alişar III tarzı çömlekler bulunmuştur. Bunlar iki kulplu, krem rengi astarlı ve siyah kırmızı boyalıdırlar. Gerek boyama tarzı gerekse boya motifleri ile III. Ve IV. katlarda bulunan kaplar Alişar III seramiği ile aynıdır. Hamurları çok iyi pişirilmiş ve işlenmişlerdir.